73 فرقه (فرقه شناسی)

چکیده

1 - جبریه به دو دسته خالصه و متوسطه تقسیم می‌شوند. گروه نخست براى انسان هیچ قدرتى قائل نیست و همه را به خدا نسبت می‌دهد و گروه دوم براى آدمى قدرت را اثبات می‌کند ولى آن را در فعل مؤثر نمی‌داند.

2 - اینکه عقیده به جبر در چه زمانى در میان مسلمانان مطرح شده روشن نیست ولى در قرن اول هجرى گروه‌هایی با عقیده به جبر یافت شده‌اند. در کتب فرق و مذاهب اولین فرقه اى که به نام جبریه نامیده شده مرجئه جبریه هستند. و تنها فرد معتقد به ارجاء و جبر که آراى او در دست است جهم بن صفوان است و جهمیه همان گروهی‌اند که جبریه خالص و محض‌اند.

3 - عقاید مهم جهمیه از این قرار است:

الف ) شناخت خدا براى ایمان کافى است و اقرار و عمل خارج از ایمان است.

ب ) انسان مجبور است و اراده و اختیارى از خود ندارد.

ج ) خداوند را نمی‌توان به صفتى از صفاتى که مخلوقات را به آن توصیف می‌کنیم توصیف کرد.

د) کلام خدا حادث است و مخلوق.

ه‍) علم خدا به امور حادث، حادث است.

و) خداوند را حتى در قیامت هم نمی‌توان دید.

ز) بهشت و جهنم ابدى نیستند.